Για μια παραγωγική συνεδρία καταιγισμού ιδεών (brainstorming)
Της Τίνα Σίλιγκ*
Οι πρώτες λύσεις και απαντήσεις σε οποιοδήποτε πρόβλημα, δεν είναι πάντοτε ιδανικές. Υπάρχουν καλύτερες λύσεις που περιμένουν να αποκαλυφθούν και ο τρόπος να φτάσουμε σ’ αυτές είναι οι συνεδρίες καταιγισμού ιδεών (brainstorming).
Εάν γίνει σωστά, ο καταιγισμός ιδεών μας επιτρέπει να προσπεράσουμε γρήγορα τις πρώτες λύσεις και να φτάσουμε σ’ εκείνες που είναι λιγότερο προφανείς. Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν τη διαφορά του καταιγισμού ιδεών από την απλή συζήτηση. Νομίζουν πως είναι εξίσου απλό με το να μαζέψεις μια ομάδα ανθρώπων σ’ ένα δωμάτιο και ν’ αρχίσεις ν’ αμολάς ιδέες.
Απεναντίας οι συνεδρίες καταιγισμού ιδεών είναι πιο δύσκολες απ’ τη συζήτηση και πολλές από τις οδηγίες που τις κάνουν να λειτουργούν, δεν είναι αυθόρμητες ή διαισθητικές και χρειάζονται χρόνο για να κατακτηθούν.
Η ανταλλαγή ιδεών είναι όπως το σκάκι. Το να μάθεις τους κανόνες είναι απλό, αλλά το να τους χρησιμοποιήσεις αποτελεσματικά, είναι πρόκληση.
Το πρόβλημα με την αξιολόγηση ιδεών και την ενδεχόμενη απόρριψή τους, είναι ότι συχνά απορρίπτονται ιδέες που κρύβουν μέσα τους τη σπίθα της λαμπρότητας και την ιδανική λύση ενός προβλήματος.
Ας δούμε λοιπόν με ποιους τρόπους μπορούμε να κάνουμε τις συνεδρίες καταιγισμού ιδεών καλύτερες και αποδοτικότερες.
Η επιλογή του χώρου
Η ανταλλαγή ιδεών είναι σαν τον χορό· χρειάζεται τον κατάλληλο χώρο για ν’ αναπτυχθεί. Χρειάζεται χώρος ώστε οι συμμετέχοντες να μπορούν να κινούνται. Όπως ο χορός, η ανταλλαγή ιδεών πρέπει να γίνεται στα όρθια. Αυτό το σημείο δεν είναι ασήμαντο. Όταν η ομάδα στέκεται, υπάρχει περισσότερη ενεργητικότητα και επαφή. Η όρθια στάση, επιτρέπει επίσης γρήγορες αλλαγές στη ροή της συζήτησης και κρατά τους συμμετέχοντες σε εγρήγορση.
Απαραίτητος είναι κι ένας χώρος καταγραφής των ιδεών. Συνήθως χρησιμοποιούνται πίνακες παρουσιάσεων. Θυμηθείτε πως όσο μεγαλύτερος είναι ο χώρος καταγραφής ιδεών, τόσο περισσότερες ιδέες θα χρειαστούν για να τον γεμίσουν.
Η επιλογή των συμμετεχόντων
Οι άνθρωποι που καλούνται σε μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών θα πρέπει να έχουν διαφορετικές απόψεις και ιδιαίτερες γνώσεις σχετικά με το θέμα. Δεν αρκούν μερικοί τυχαίοι άνθρωποι γύρω από ένα τραπέζι.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κατά πάσα πιθανότητα, οι συμμετέχοντες δεν είναι αυτοί που θα λάβουν τις τελικές αποφάσεις μετά το πέρας της συνεδρίας. Για παράδειγμα αν επρόκειτο να σχεδιάσετε ένα αυτοκίνητο, θα θέλατε να συμπεριλάβετε άτομα με διαφορετικές γνώσεις και οπτικές για το αυτοκίνητο. Η ομάδα θα μπορούσε να περιλαμβάνει μηχανικούς που θα το φτιάξουν, πελάτες που θα το χρησιμοποιήσουν, πωλητές που θα το λανσάρουν, κτλ. Όλοι αυτοί δεν πρόκειται να λάβουν τις τελικές αποφάσεις για τη σχεδίαση του αυτοκινήτου, αλλά οι απόψεις και οι ιδέες τους είναι ιδιαίτερα χρήσιμες.
Το μέγεθος της ομάδας είναι επίσης σημαντικό. Δημιουργείται ένταση όταν πρέπει να διεξαχθεί συζήτηση με πολλές αντικρουόμενες απόψεις όπου θα χρειαστεί να συμμετέχουν όλοι. Το Amazon ακολουθεί την πολιτική της …πίτσας. Καμία ομάδα συζήτησης δεν είναι μεγαλύτερη από όσους μπορούν να ταΐσουν δύο πίτσες, πράγμα που επιτρέπει τη βέλτιστη επικοινωνία και συνεργασία. Αν υπάρχουν περισσότερα άτομα, μοιράζονται σε περισσότερες ομάδες. Με έξι έως οκτώ άτομα (…και δύο πίτσες) μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα που να μπορεί ν’ αλληλεπιδράσει εύκολα και να κινηθεί σε μεγάλο εύρος ιδεών.
Το θέμα συζήτησης
Η διαμόρφωση του θέματος είναι μια κρίσιμη απόφαση. Αν το ερώτημα είναι πολύ ευρύ («πώς θα λύσουμε το παγκόσμιο πρόβλημα υποσιτισμού;») – δεν θα ξέρουμε από πού ν’ αρχίσουμε. Αν πάλι είναι πολύ συγκεκριμένο («Τι να φάμε για πρωινό;»), θα περιορίσει τη συζήτηση.
Το θέμα της συζήτησης ορίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθούν οι λύσεις, άρα πρέπει ν’ αφήνει χώρο στη φαντασία των συμμετεχόντων να περιπλανηθεί. Μια προκλητική ή ασυνήθιστη ερώτηση, αποδεικνύεται πιο παραγωγική. Για παράδειγμα, αντί να ρωτήσουμε «Τι πάρτι να διοργανώσουμε για τα γενέθλια του Μιχάλη;» μπορούμε να πούμε «Με ποιο τρόπο θα δημιουργήσουμε μια αξέχαστη εμπειρία για τα γενέθλια του Μιχάλη;» Μια μικρή αλλαγή στον τρόπο που αποδίδεται η ερώτηση, μπορεί να αλλάξει δραματικά τον τόνο και το περιεχόμενο των απαντήσεων.
Τι άλλο πρέπει να υπάρχει στο δωμάτιο;
Είναι χρήσιμο να γεμίσουμε το χώρο με αντικείμενα που ερεθίζουν το διάλογο γύρω από το θέμα μας. Για παράδειγμα, αν η συνεδρία αφορά το σχεδιασμό ενός νέου στυλό, μια πληθώρα γραφικής ύλης μπορεί να τροφοδοτήσει τη φαντασία. Υλικά για την κατασκευή απλών πρωτοτύπων, όπως χαρτί, κόλλα, ψαλίδι, μπορούν επίσης να αποδειχθούν αναγκαία. Η δημιουργία τριδιάστατων μοντέλων βοηθά τη διαδικασία της σκέψης και επικοινωνεί την ιδέα καλύτερα από τα λόγια ή το σκίτσο.
Πώς ξεκινά μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών;
Οι συμμετέχοντες χρειάζονται προετοιμασία για ν’ αλλάξουν την τακτική λειτουργία του νου τους για τα καθημερινά, όπου η εστίασή τους είναι στην εκτέλεση καθηκόντων, και να υιοθετήσουν μια πιο δημιουργική νοοτροπία με αδιευκρίνιστο προορισμό. Ένα μικρό νοητικό ζέσταμα με παιχνίδια λέξεων ή αστείους προβληματισμούς όπως «πώς θα σχεδιάζαμε τα γυαλιά μας εάν δεν είχαμε αυτιά;», στην αρχή της συνεδρίας μπορεί να διευκολύνει τη μετάβαση.
Οι κανόνες του καταιγισμού ιδεών
Ο πιο σημαντικός κανόνας ανταλλαγής ιδεών είναι πως δεν υπάρχουν κακές ή άχρηστες ιδέες. Αυτό σημαίνει πως απαγορεύεται στους συμμετέχοντες να επικρίνουν τις ιδέες που ακούγονται. Αντιθέτως η δουλειά τους είναι να δημιουργήσουν με ιδέες φαινομενικά ανέφικτες. Το κλειδί είναι η ομάδα ν’ αγκαλιάσει όλες τις ιδέες και να δουλέψει μαζί τους για λίγο, μελετώντας όλες τις πιθανότητες ακόμη κι αν μοιάζουν ανούσιες.
Αυτή είναι η φάση εξερεύνησης των ιδεών, η οποία θα πρέπει να διακρίνεται από τη φάση εκμετάλλευσης των ιδεών, όπου λαμβάνονται αποφάσεις και δεσμεύονται πόροι. Τα όρια πρέπει να είναι ξεκάθαρα ώστε οι συμμετέχοντες να μην πέφτουν στην παγίδα να αξιολογήσουν και να εξαλείψουν ιδέες εν τη γενέσει τους . Αυτό από μόνο του μπορεί να σκοτώσει τον καταιγισμό ιδεών.
Σημαντικό είναι επίσης να ενθαρρύνονται οι τρελές και ανόητες ιδέες ακόμη κι αν φαίνονται παράλογες, αφού μπορεί μέσα τους να κρύβουν διαμαντάκια λύσεων. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κάθε ιδέα είναι ένας σπόρος που μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι αξιοσημείωτο. Όσο περισσότερες ιδέες, τόσο καλύτερα αποτελέσματα. Σαν τους σπόρους που δεν φυτεύτηκαν, οι ιδέες που δεν εκφράστηκαν δεν μπορούν ποτέ να δώσουν καρπούς.
Συχνά ζητώ από τους φοιτητές μου να σκεφτούν τις χειρότερες δυνατές ιδέες πάνω στο θέμα που κουβεντιάζουμε. Αυτό τους ωθεί πέρα από τις προφανείς λύσεις και μετριάζει τις επικρίσεις τους για τις ιδέες. Στην πραγματικότητα, οι πιο τρελές ιδέες πολύ συχνά καταλήγουν να είναι οι πιο ενδιαφέρουσες όταν εξεταστούν μέσα από το πρίσμα των δυνατοτήτων.
Η ώρα της ανταλλαγής ιδεών
Μόνο μία συζήτηση θα πρέπει να βρίσκεται σε εξέλιξη κάθε φορά, έτσι ώστε όλοι να είναι συγχρονισμένοι. Στην πορεία, θα θελήσετε να προκαλέσετε τους συμμετέχοντες να δουν το πρόβλημα από διάφορες οπτικές γωνίες. Μια καλή τακτική είναι να απομακρύνετε τις προφανείς λύσεις, έτσι ώστε η συζήτηση να εστιαστεί σε νέες προσεγγίσεις. Αυτό αναγκάζει την ομάδα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα χωρίς το αναμενόμενο εργαλείο στην εργαλειοθήκη της και φέρνει στην επιφάνεια, άλλες, λιγότερο τετριμμένες λύσεις.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας μπορείτε να διανθίσετε τη συζήτηση με περιπτώσεις που θα απομακρύνουν τους συμμετέχοντες από τις αρχικές τους παραδοχές.
Για παράδειγμα αν συλλέγετε ιδέες για τη σχεδίαση μιας παιδικής χαράς, μπορείτε να ρωτήσετε τους συμμετέχοντες πώς θα σχεδίαζαν μια παιδική χαρά τοποθετημένη στο φεγγάρι ή στο βυθό της θάλασσας. Μπορείτε ακόμη να τους ρωτήσετε πώς θα σχεδίαζαν μια παιδική χαρά 100 χρόνια από τώρα, στο παρελθόν ή στο μέλλον. Πώς θα τη σχεδίαζε ένα παιδί ή ένα άτομο με αναπηρία. Πώς θα τη σχεδίαζε κάποιος με πολλά χρήματα, ή με καθόλου χρήματα. Μπορείτε να ζητήσετε ιδέες για την πιο επικίνδυνη παιδική χαρά στον κόσμο. Όλα αυτά οδηγούν τη συλλογική σκέψη της ομάδας σε απάτητα δημιουργικά μονοπάτια. Μελέτες έχουν δείξει πως όσο περισσότερο απομακρύνεται η ομάδα από την παρούσα κατάσταση χωρο-χρονικά, τόσο πιο ευφάνταστες και πρωτότυπες είναι οι λύσεις που προτείνονται.
Της Τίνα Σίλιγκ*
Οι πρώτες λύσεις και απαντήσεις σε οποιοδήποτε πρόβλημα, δεν είναι πάντοτε ιδανικές. Υπάρχουν καλύτερες λύσεις που περιμένουν να αποκαλυφθούν και ο τρόπος να φτάσουμε σ’ αυτές είναι οι συνεδρίες καταιγισμού ιδεών (brainstorming).
Εάν γίνει σωστά, ο καταιγισμός ιδεών μας επιτρέπει να προσπεράσουμε γρήγορα τις πρώτες λύσεις και να φτάσουμε σ’ εκείνες που είναι λιγότερο προφανείς. Δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν τη διαφορά του καταιγισμού ιδεών από την απλή συζήτηση. Νομίζουν πως είναι εξίσου απλό με το να μαζέψεις μια ομάδα ανθρώπων σ’ ένα δωμάτιο και ν’ αρχίσεις ν’ αμολάς ιδέες.
Απεναντίας οι συνεδρίες καταιγισμού ιδεών είναι πιο δύσκολες απ’ τη συζήτηση και πολλές από τις οδηγίες που τις κάνουν να λειτουργούν, δεν είναι αυθόρμητες ή διαισθητικές και χρειάζονται χρόνο για να κατακτηθούν.
Η ανταλλαγή ιδεών είναι όπως το σκάκι. Το να μάθεις τους κανόνες είναι απλό, αλλά το να τους χρησιμοποιήσεις αποτελεσματικά, είναι πρόκληση.
Το πρόβλημα με την αξιολόγηση ιδεών και την ενδεχόμενη απόρριψή τους, είναι ότι συχνά απορρίπτονται ιδέες που κρύβουν μέσα τους τη σπίθα της λαμπρότητας και την ιδανική λύση ενός προβλήματος.
Ας δούμε λοιπόν με ποιους τρόπους μπορούμε να κάνουμε τις συνεδρίες καταιγισμού ιδεών καλύτερες και αποδοτικότερες.
Η επιλογή του χώρου
Η ανταλλαγή ιδεών είναι σαν τον χορό· χρειάζεται τον κατάλληλο χώρο για ν’ αναπτυχθεί. Χρειάζεται χώρος ώστε οι συμμετέχοντες να μπορούν να κινούνται. Όπως ο χορός, η ανταλλαγή ιδεών πρέπει να γίνεται στα όρθια. Αυτό το σημείο δεν είναι ασήμαντο. Όταν η ομάδα στέκεται, υπάρχει περισσότερη ενεργητικότητα και επαφή. Η όρθια στάση, επιτρέπει επίσης γρήγορες αλλαγές στη ροή της συζήτησης και κρατά τους συμμετέχοντες σε εγρήγορση.
Απαραίτητος είναι κι ένας χώρος καταγραφής των ιδεών. Συνήθως χρησιμοποιούνται πίνακες παρουσιάσεων. Θυμηθείτε πως όσο μεγαλύτερος είναι ο χώρος καταγραφής ιδεών, τόσο περισσότερες ιδέες θα χρειαστούν για να τον γεμίσουν.
Η επιλογή των συμμετεχόντων
Οι άνθρωποι που καλούνται σε μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών θα πρέπει να έχουν διαφορετικές απόψεις και ιδιαίτερες γνώσεις σχετικά με το θέμα. Δεν αρκούν μερικοί τυχαίοι άνθρωποι γύρω από ένα τραπέζι.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κατά πάσα πιθανότητα, οι συμμετέχοντες δεν είναι αυτοί που θα λάβουν τις τελικές αποφάσεις μετά το πέρας της συνεδρίας. Για παράδειγμα αν επρόκειτο να σχεδιάσετε ένα αυτοκίνητο, θα θέλατε να συμπεριλάβετε άτομα με διαφορετικές γνώσεις και οπτικές για το αυτοκίνητο. Η ομάδα θα μπορούσε να περιλαμβάνει μηχανικούς που θα το φτιάξουν, πελάτες που θα το χρησιμοποιήσουν, πωλητές που θα το λανσάρουν, κτλ. Όλοι αυτοί δεν πρόκειται να λάβουν τις τελικές αποφάσεις για τη σχεδίαση του αυτοκινήτου, αλλά οι απόψεις και οι ιδέες τους είναι ιδιαίτερα χρήσιμες.
Το μέγεθος της ομάδας είναι επίσης σημαντικό. Δημιουργείται ένταση όταν πρέπει να διεξαχθεί συζήτηση με πολλές αντικρουόμενες απόψεις όπου θα χρειαστεί να συμμετέχουν όλοι. Το Amazon ακολουθεί την πολιτική της …πίτσας. Καμία ομάδα συζήτησης δεν είναι μεγαλύτερη από όσους μπορούν να ταΐσουν δύο πίτσες, πράγμα που επιτρέπει τη βέλτιστη επικοινωνία και συνεργασία. Αν υπάρχουν περισσότερα άτομα, μοιράζονται σε περισσότερες ομάδες. Με έξι έως οκτώ άτομα (…και δύο πίτσες) μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ομάδα που να μπορεί ν’ αλληλεπιδράσει εύκολα και να κινηθεί σε μεγάλο εύρος ιδεών.
Το θέμα συζήτησης
Η διαμόρφωση του θέματος είναι μια κρίσιμη απόφαση. Αν το ερώτημα είναι πολύ ευρύ («πώς θα λύσουμε το παγκόσμιο πρόβλημα υποσιτισμού;») – δεν θα ξέρουμε από πού ν’ αρχίσουμε. Αν πάλι είναι πολύ συγκεκριμένο («Τι να φάμε για πρωινό;»), θα περιορίσει τη συζήτηση.
Το θέμα της συζήτησης ορίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθούν οι λύσεις, άρα πρέπει ν’ αφήνει χώρο στη φαντασία των συμμετεχόντων να περιπλανηθεί. Μια προκλητική ή ασυνήθιστη ερώτηση, αποδεικνύεται πιο παραγωγική. Για παράδειγμα, αντί να ρωτήσουμε «Τι πάρτι να διοργανώσουμε για τα γενέθλια του Μιχάλη;» μπορούμε να πούμε «Με ποιο τρόπο θα δημιουργήσουμε μια αξέχαστη εμπειρία για τα γενέθλια του Μιχάλη;» Μια μικρή αλλαγή στον τρόπο που αποδίδεται η ερώτηση, μπορεί να αλλάξει δραματικά τον τόνο και το περιεχόμενο των απαντήσεων.
Τι άλλο πρέπει να υπάρχει στο δωμάτιο;
Είναι χρήσιμο να γεμίσουμε το χώρο με αντικείμενα που ερεθίζουν το διάλογο γύρω από το θέμα μας. Για παράδειγμα, αν η συνεδρία αφορά το σχεδιασμό ενός νέου στυλό, μια πληθώρα γραφικής ύλης μπορεί να τροφοδοτήσει τη φαντασία. Υλικά για την κατασκευή απλών πρωτοτύπων, όπως χαρτί, κόλλα, ψαλίδι, μπορούν επίσης να αποδειχθούν αναγκαία. Η δημιουργία τριδιάστατων μοντέλων βοηθά τη διαδικασία της σκέψης και επικοινωνεί την ιδέα καλύτερα από τα λόγια ή το σκίτσο.
Πώς ξεκινά μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών;
Οι συμμετέχοντες χρειάζονται προετοιμασία για ν’ αλλάξουν την τακτική λειτουργία του νου τους για τα καθημερινά, όπου η εστίασή τους είναι στην εκτέλεση καθηκόντων, και να υιοθετήσουν μια πιο δημιουργική νοοτροπία με αδιευκρίνιστο προορισμό. Ένα μικρό νοητικό ζέσταμα με παιχνίδια λέξεων ή αστείους προβληματισμούς όπως «πώς θα σχεδιάζαμε τα γυαλιά μας εάν δεν είχαμε αυτιά;», στην αρχή της συνεδρίας μπορεί να διευκολύνει τη μετάβαση.
Οι κανόνες του καταιγισμού ιδεών
Ο πιο σημαντικός κανόνας ανταλλαγής ιδεών είναι πως δεν υπάρχουν κακές ή άχρηστες ιδέες. Αυτό σημαίνει πως απαγορεύεται στους συμμετέχοντες να επικρίνουν τις ιδέες που ακούγονται. Αντιθέτως η δουλειά τους είναι να δημιουργήσουν με ιδέες φαινομενικά ανέφικτες. Το κλειδί είναι η ομάδα ν’ αγκαλιάσει όλες τις ιδέες και να δουλέψει μαζί τους για λίγο, μελετώντας όλες τις πιθανότητες ακόμη κι αν μοιάζουν ανούσιες.
Αυτή είναι η φάση εξερεύνησης των ιδεών, η οποία θα πρέπει να διακρίνεται από τη φάση εκμετάλλευσης των ιδεών, όπου λαμβάνονται αποφάσεις και δεσμεύονται πόροι. Τα όρια πρέπει να είναι ξεκάθαρα ώστε οι συμμετέχοντες να μην πέφτουν στην παγίδα να αξιολογήσουν και να εξαλείψουν ιδέες εν τη γενέσει τους . Αυτό από μόνο του μπορεί να σκοτώσει τον καταιγισμό ιδεών.
Σημαντικό είναι επίσης να ενθαρρύνονται οι τρελές και ανόητες ιδέες ακόμη κι αν φαίνονται παράλογες, αφού μπορεί μέσα τους να κρύβουν διαμαντάκια λύσεων. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κάθε ιδέα είναι ένας σπόρος που μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι αξιοσημείωτο. Όσο περισσότερες ιδέες, τόσο καλύτερα αποτελέσματα. Σαν τους σπόρους που δεν φυτεύτηκαν, οι ιδέες που δεν εκφράστηκαν δεν μπορούν ποτέ να δώσουν καρπούς.
Συχνά ζητώ από τους φοιτητές μου να σκεφτούν τις χειρότερες δυνατές ιδέες πάνω στο θέμα που κουβεντιάζουμε. Αυτό τους ωθεί πέρα από τις προφανείς λύσεις και μετριάζει τις επικρίσεις τους για τις ιδέες. Στην πραγματικότητα, οι πιο τρελές ιδέες πολύ συχνά καταλήγουν να είναι οι πιο ενδιαφέρουσες όταν εξεταστούν μέσα από το πρίσμα των δυνατοτήτων.
Η ώρα της ανταλλαγής ιδεών
Μόνο μία συζήτηση θα πρέπει να βρίσκεται σε εξέλιξη κάθε φορά, έτσι ώστε όλοι να είναι συγχρονισμένοι. Στην πορεία, θα θελήσετε να προκαλέσετε τους συμμετέχοντες να δουν το πρόβλημα από διάφορες οπτικές γωνίες. Μια καλή τακτική είναι να απομακρύνετε τις προφανείς λύσεις, έτσι ώστε η συζήτηση να εστιαστεί σε νέες προσεγγίσεις. Αυτό αναγκάζει την ομάδα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα χωρίς το αναμενόμενο εργαλείο στην εργαλειοθήκη της και φέρνει στην επιφάνεια, άλλες, λιγότερο τετριμμένες λύσεις.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας μπορείτε να διανθίσετε τη συζήτηση με περιπτώσεις που θα απομακρύνουν τους συμμετέχοντες από τις αρχικές τους παραδοχές.
Για παράδειγμα αν συλλέγετε ιδέες για τη σχεδίαση μιας παιδικής χαράς, μπορείτε να ρωτήσετε τους συμμετέχοντες πώς θα σχεδίαζαν μια παιδική χαρά τοποθετημένη στο φεγγάρι ή στο βυθό της θάλασσας. Μπορείτε ακόμη να τους ρωτήσετε πώς θα σχεδίαζαν μια παιδική χαρά 100 χρόνια από τώρα, στο παρελθόν ή στο μέλλον. Πώς θα τη σχεδίαζε ένα παιδί ή ένα άτομο με αναπηρία. Πώς θα τη σχεδίαζε κάποιος με πολλά χρήματα, ή με καθόλου χρήματα. Μπορείτε να ζητήσετε ιδέες για την πιο επικίνδυνη παιδική χαρά στον κόσμο. Όλα αυτά οδηγούν τη συλλογική σκέψη της ομάδας σε απάτητα δημιουργικά μονοπάτια. Μελέτες έχουν δείξει πως όσο περισσότερο απομακρύνεται η ομάδα από την παρούσα κατάσταση χωρο-χρονικά, τόσο πιο ευφάνταστες και πρωτότυπες είναι οι λύσεις που προτείνονται.
Πώς καταγράφονται οι ιδέες;
Βεβαιωθείτε πως έχουν όλοι χαρτί και μολύβι και μπορούν να σημειώνουν τις ιδέες τους. Αν μόνο ένα άτομο έχει πρόσβαση στον πίνακα παρουσιάσεων, αυτός έχει και τον έλεγχο των ιδεών που καταγράφονται.
Η διάρκεια της συνεδρίας
Γενικά είναι δύσκολο να διατηρηθεί ο ρυθμός της συζήτησης για πάνω από μια ώρα. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να υπάρχει ένα σαφές όριο στη διάρκεια της συνεδρίας καταιγισμού ιδεών. Μια συνεδρία-αστραπή 10-15 λεπτών, μπορεί να λειτουργήσει πολύ καλά όταν οι συμμετέχοντες γνωρίζονται μεταξύ τους. Μια συνεδρία 45 λεπτών ή μιας ώρας δίνει συνήθως τα καλύτερα αποτελέσματα.
Η συνεδρία τελείωσε. Και τώρα;
Μερικές φορές αυτό που ακολουθεί το τέλος μιας συνεδρίας καταιγισμού ιδεών, είναι πιο απαιτητικό από την ίδια τη συνεδρία. Είναι η ώρα να παρθούν οι τελικές αποφάσεις και να βγουν συμπεράσματα. Είναι η στιγμή που θα γίνει η διαλογή των ιδεών.
Όπως είπαμε παραπάνω, αυτή η φάση μπορεί να μην αφορά τους συμμετέχοντες, αν και μπορούμε να τους δώσουμε την ευκαιρία να ψηφίσουν τις αγαπημένες τους ιδέες. Αυτό θα βοηθήσει τα άτομα που θα λάβουν τις τελικές αποφάσεις.
Είναι σημαντικό να καταγραφούν τα πάντα, με φωτογραφίες, σκίτσα και σημειώσεις. Αποτελούν τα προϊόντα της συνεδρίας καταιγισμού ιδεών και μπορεί να επανεξεταστούν κάποια στιγμή στο μέλλον. Καθώς ο χρόνος περνά, μερικές από τις ιδέες που αρχικά φαίνονταν ανέφικτες μπορεί αργότερα να είναι πολλά υποσχόμενες.
Αν γίνει σωστά, ο καταιγισμός ιδεών σας επιτρέπει να αξιοποιήσετε τη φαντασία σας και να αμφισβητήσετε όσα θεωρούσατε δεδομένα. Σας ωθεί πέρα από προφανείς απαντήσεις προς τη δημιουργία πραγματικά μοναδικών ιδεών. Όσο πιο πολύ εξασκείστε, τόσο πιο ρευστή γίνεται η ανταλλαγή ιδεών σας και τόσο περισσότερες ιδέες δημιουργούνται.
*Η Τίνα Σίλιγκ είναι συγγραφέας και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε δωρεάν τα μαθήματά της στο διαδίκτυο.